Dörtlü İstanbul zirvesi yarın yapılacak
26 Ekim 2018 Cuma - 10:16 | Son Güncelleme : 26 10 2018 - 15:26
Başkan Recep Tayyip Erdoğan; Almanya, Rusya ve Fransa liderleriyle bir araya gelerek İdlib konusunu görüşecek.
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, yarın İstanbul'da Suriye konulu dörtlü zirveye ev sahipliği yapacak. Zirvede, sahadaki gelişmeler, Soçi mutabakatının ardından İdlib'deki durum ve Astana ve Cenevre platformlarında sürdürülen siyasi çözüm süreci ana gündem olacak.
Dört ülkenin, Suriye krizine kalıcı çözüm bulunmasına yönelik ortak çabaların uyumlulaştırılması hedefleniyor. Toplantının sonunda dört ülkenin ortak bir bildiri kabul etmesi bekleniyor.
MERKEL, MACRON VE PUTİN VAR, TRUMP YOK
Almanya Başbakanı Angela Merkel, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in yanı sıra de Mistura da zirveye katılacak.
ZİRVE İDLİB İÇİN GÜNDEME GELMİŞTİ
Cumhurbaşkanı Erdoğan, zirvenin duyurusunu ilk olarak, 29 Temmuz'da, Suriye'nin kuzeyindeki İdlib'de bir insani felaket olasılığı gündeme geldiği dönemde yapmıştı.
Söz konusu dönemde, Beşşar Esad rejimi ve destekçileri, Suriye'nin orta ve güney cephelerini abluka ve tehcir yoluyla ele geçirmelerinin ardından, İdlib'e yığınak yapmaya başlamıştı.
Türkiye, bu süreçte yaklaşık 4 milyon sivilin barındığı İdlib’de çatışma olması durumunda katliam, insani kriz ve yeni göç dalgasıyla karşılaşılma tehlikesine karşın, diplomasi trafiğine hız verdi. Fransa ve Almanya'ya da katılma çağrısı yapılan zirvenin ilk olarak 7 Eylül'de düzenleneceği duyurulmuştu. Ancak o tarihte Tahran'da Türkiye, İran ve Rusya'nın katıldığı Suriye konulu zirvelerin üçüncüsü gerçekleştirilmişti. Erdoğan, Tahran zirvesinde İdlib'de ateşkes çağrısı yapmış, 17 Eylül'de ise Rus mevkidaşı Putin ile Soçi'de ateşkesin korunması için ek önlemler üzerinde anlaşmıştı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 23 Ekim'deki açıklamasında, "Özellikle İdlib başta olmak üzere birçok konuyu ele alma fırsatını yakalayacağız. Temennim odur ki Suriye'de özellikle İdlib başta olmak üzere buraya huzurun gelmesi konusunda burası ciddi bir adım olsun." demişti. Türkiye, Avrupa Birliği ülkelerinin Suriye krizinin çözümüne ilişkin rolüne, Rusya ve İran'ın rollerini dengelemek açısından önem atfediyor.
FRANSA ALMANYA VE RUSYA'NIN TUTUMU
Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, 14 Eylül'de düzenlediği dörtlü zirve için hazırlık toplantısının ardından, dört ülkenin teknik heyetlerinin, öncelikli olarak çatışmaların durdurulması ve askeri çözüm yerine, siyasi çözümün desteklenmesi konusunda mutabık kaldığını vurgulamıştı. Alman yetkililer, zirveye ilişkin açıklamalarında, Türkiye'nin Soçi mutabakatıyla oldukça özel bir sorumluluk üstlendiği, mutabakatı destekledikleri ve İstanbul zirvesinin mutabakatın uygulanmasına katkıda bulunacağını umduklarını vurguluyor.
Fransa ise, İdlib'deki ateşkesin kırılgan olduğuna, hızlı bir şekilde sağlamlaştırılması gerektiğine işaret ederek, zirveyi anayasa komitesi kurulmasını hızlandırmak ve siyasi süreci başlatmak için bir "fırsat" olarak niteliyor. Alman ve Fransız yetkililerin mesajlarında, Rusya'ya tavrını açıkça ortaya koyma ve Esad rejiminin müttefiği olarak sorumluluk üstlenme çağrısı yapılıyor. Rusya ise İstanbul zirvesinden dönüm noktası niteliğinde karar çıkmasının beklenmemesi gerektiğine işaret ederek, zirvenin dört ülke arasında iş birliği alanları için fikir teatisi yapmak için önemli bir platform olacağına dikkati çekiyor.
Birleşmiş Milletler İnsani Yardım Koordinasyon Ofisi Sözcüsü Jens Laerke, 19 Ekim'deki açıklamasında zirvenin "tam zamanında" yapıldığını belirterek, "Güçlü aktörlerin bir araya gelmesi olumlu bir gelişme. (Zirvenin) İdlib ve Suriye genelindeki krize siyasi ve barışçıl bir çözüm bulunmasına katkı sağlamasını umuyoruz." demişti.
İDLİB'DE DURUM
Türkiye ve Rusya'nın 17 Eylül'de vardığı mutabakatın ardından askeri muhalifler, belirlenen silahsızlanma bölgesinden ağır silahlarını çekme işlemini 10 Ekim'de tamamladı.
Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, önceki gün yaptığı açıklamada, radikal grupların büyük bir kısmının da çekildiğini bildirmişti. Ancak Beşşar Esad rejimi güçleri, 17 Eylül'den bu yana İdlib Gerginliği Azaltma Bölgesi ve muhaliflerin ağır silahlarını çektiği bölgelere topçu saldırılarını aralıklarla sürdürüyor.
Türkiye'nin ev sahipliğindeki Suriye konulu dörtlü zirve, Almanya, Fransa ve Rusya'nın katılımıyla yarın İstanbul'da yapılacak.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın girişimiyle, Rusya, Almanya ve Fransa'nın hükümet ve devlet başkanları İstanbul'da bir araya geliyor.
Peki, İstanbul'daki Suriye zirvesi, iç savaşın gidişatını nasıl etkileyecek ve Türkiye'nin zirveden beklentileri ne?
Suriye, 2011 yılından beri kan ve gözyaşının dinmediği, uluslararası güç odaklarının vekaleten savaşının meydanı.
Suriye'den kaynaklanan çok boyutlu sorunlarla mücadele için Türkiye bir kez daha devrede.
Tarihin her döneminde dünya siyasetine yön veren İstanbul, Suriye’nin kaderinin çizileceği önemli bir zirveye ev sahipliği yapacak. Alınacak her kararda dünyanın gözü kulağı İstanbul’da olacak.
Liderler Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın ev sahipliğinde bir araya gelecek
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Almanya Başbakanı Angela Merkel, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ev sahipliğinde bir araya gelecek.
Peki İstanbul'daki Suriye zirvesinin önemi ne? Cumhurbaşkanlığı Güvenlik ve Dış Politikalar Kurulu üyesi ve İstinye Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Prof. Dr. Mesut Hakkı Caşın, bu soruya şöyle cevap verdi.
"Türkiye’nin bir defa uluslararası toplumu ikna ettiği görülüyor. Almanya’nın Fransa’nın Türkiye’ye gelmesi Putin’le beraber Türkiye’ye verdikleri destektir. İstanbul toplantısında Amerika’nın olmamasının önemli olduğunu düşünüyorum. Şu anda Suriye konusunda uluslararası toplum ikiye bölünmüş durumda. Bir Suriye’nin toprak bütünlüğünün devamını isteyenler. İki Suriye’nin parçalanmasını isteyenler."
"Türkiye, çıkarına olmayacak bir durumu engellemeye çalışıyor"
İstanbul zirvesi ile Astana ve Cenevre süreçleri için de yeni bir açılım sağlanması umuluyor.
İstanbul Şehir Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Hüseyin Alptekin, "Türkiye denklemi biraz daha karıştırarak, biraz daha çeşitlendirerek, renklendirerek Fırat’ın doğusunda Amerika Fırat’ın batısında Rusya gibi böyle çok basit Türkiye’nin çıkarına olmayacak bir durumu önlemeye çalışıyor. Bu sürecin bizi nereye götüreceği bizim için daha önemli bir soru olacak. İlk aşamada bizim bu buluşmadan beklediğimiz getiri Fransa’nın, Almanya’nın dolayısıyla Avrupa’nın Suriye sorununa Avrupa’nın bir fiil içinde olması dahil edilmesi yahut müdahil edilmesi süreci." dedi.
"Bu mesele Türkiye için bir beka meselesidir"
Zirve vesilesiyle, Türkiye, Fırat'ın doğusundaki terör yapılanmasının yarattığı tehdidi bir kez daha uluslararası kamuoyunun gündemine taşıyacak.
Bu konu hakkında Prof. Dr. Mesut Hakkı Caşın, şu değerlendirmelerde bulundu:
"Fırat'ın doğusunda PKK var ve Amerikan askerleri bunu koruyor. On binlerce tır silahı ne yapacak Amerika. Cevabı şöyle vereyim. Hem uluslararası ilişkiler hocası hem de eski Genelkurmay subayı olarak bir defa bu mesele Türkiye için bir beka meselesidir. Oradan PKK silahlarını bırakıp defolup gidecek ve Türkiye bunun için savaşacak. Bunu Amerikalılar bilsin."
Zirvede, Türkiye, Suriye'deki yasadışı yapılarla diyalog kurulmaması yönündeki beklentisini tekrarlayacak.
Hüseyin Alptekin'e göre Türkiye'nin Suriye'deki en katı çizgisi, insan hakları ihlalleri:
"Türkiye, Suriye’de diyor ki: Ben illegal örgütlenmelerle çok yaygın insan hakları ihlalleri yapmış eli kanlı aktörlerle aynı masada olmak istemiyorum. Bunların içinde tabi ki DEAŞ var. Tabi ki PYD-YPG örgütü var. Ve tabi ki Esad rejimi var."
İstanbul'daki Dörtlü Suriye Zirvesi, Türkiye'nin tüm dünyanın takdirini kazanan İdlib mutabakatının ardından attığı ikinci kritik adım olmaya aday.
YORUMLAR