SARUHAN BEY TÜRBESİ VE SARUHAN OĞULLARI

SARUHAN BEY TÜRBESİ VE SARUHAN OĞULLARI

Saruhan Bey Manisa'yı Bizanslılardan alan ve bu kenti Türk ulusuna kazandıran Anadolu'nun yiğit insanlarından, Saruhanlar'ın beyi ve büyük bir komutandı.

Hayatı Kara ve denizde mücadeleler ile geçmiş.Hakimiyetini Alaşehir'den Ege kıyılarına kadar uzatmış.Batıya açılma zorunluluğu onu denizciliğe sevk etmiş.Ölümü bu topraklarda büyük üzüntü yaratmış, bu yüzden Saruhan Beyliği uzun ömürlü olmamıştı, halkı onu unutmak istememiş ve torunu İshak bey, dedesi için bir türbe yaptırmış. Türbesi Muradiye Camisinin batısında, Saruhan parkının içindedir.

Binanın duvarları bir metreden kalın, değişik pencere yapısına sahip, tek katlı bir binadır.Türbenin içinde her hangi bir yazıt yoktur. Sandukası korunmuştur, kuzeye açılan kapısının sol Tarafında, dışarıda eski türbedarlardan birisinin mezarı vardır.Parkın içindeki Saruhan beyin heykeli, Manisa belediyesi tarafından yaptırılmış.

Cumhuriyetin ilk yıllarında türbeyi o dönemin belediye idaresi yıkmak istemiş. Saruhan bey İstanbul'da yaşayan bir tüccarın rüyasına girmiş ve " Beni gel kurtar " demiş. O insan Manisa'ya gelerek binanın bulunduğu arsayı satın almış.Saruhan beye dualar okumuş ve anısına mevlit okutmuş. Ruhu şad olsun.

Saruhan beyliğine ismini veren Saruhan Bey Harzem beylerindendi.Bizans sınırlarında Uç Bey olarak görevlendirilmiş. 1300 senesinde Phıladelphia (Alaşehir) ve Magnesia civarına yerleşerek beyliğini kurmuş, Bizans'ı sıkıştırmaya başlamıştı. Magnesia üzerine yürüdü 1313 yılında kenti zaptetti, bu tarihten sonra şehrin ismi Saruhan olarak değişti.

Saruhan Bey Saruhan'a yerleştikten sonra kara ve deniz kuvvetlerine önem verdi. Foça ve Sakızdaki Çenevizlileri vergiye bağlamış. Vefatından sonra oğlu Fahrettin İlyas Bey yerine geçti. Kentin fethedilmesiyle, Aşiret düzeninde yaşayan Obalar göçebelikten kurtulup, zamanla yerleşik düzene geçmiş.İşlenen tarım arazisinin artmasıyla ziraat gelişmiş, ticari hayat canlanmıştır.

Darphanelerinde Latince sikkeler basılmış.Batılı tüccarlar Saruhan'a gelerek alış veriş yapıyorlardı. İzmir limanı Saruhan'ın çıkış kapısıydı.Ticaret en canlı zamanını İshak Bey zamanında yaşamış, şehir birdenbire büyümüştü.

Yıldırım Beyazıt 1390 yılında Phıladelpia'yı aldı, Saruhan üzerine yürüdü ve kenti zaptetti.Timur 1402'de Ankara Savaşını kazanınca, Beylikleri sahiplerine iade etti.

Anadolu karışmış, Aydın ve Saruhan Beyleri Padişah Çelebi Mehmet'e karşı birlik kurmuştu. Bir müddet sonra Çelebi Mehmet Birleşik beylerin ordusu üzerine yürüdü ve onları Aydın'da yendi. Saruhan'a dönerek kenti zaptetti. Böylece Saruhan 1410 tarihinden 1919 'a kadar Osmanlıların hakimiyetinde kaldı.

Saruhan 1833 yılında İbrahim Paşanın kuvvetleri tarafından işgal edilmişti.Kısa bir süre sonra, Osmanlı devleti ile İbrahim Paşa arasında Kütahya'da antlaşma sağlanmış ve işgale son verilmişti.

Saruhan Sancağı Anadolu eyaletine bağlıydı.1847'de eyaletsel bölünme oldu.Saruhan Eyaletine Merkez Sancak, Karesi, Ayvalık ve Sığla katıldı. 1867 Vilayet nizamnamesi ile Saruhan Eyaleti, sancağa dönüştürülerek Aydın Vilayetine bağlandı.

Saruhan Sancağı bu durumunu 19.yüz yıl sonuna kadar korudu. 26 Mayıs 1919' da Yunan I'nci.Tümenine bağlı, 5'nci Alay tarafından işgal edildi. Bu esaretten 8 Eylül 1922 senesinde kurtuldu. Cumhuriyetin ilanından sonra, 1927'de Saruhan olan ismi Manisa olarak değişti.

Bütün yazarlar Saruhanlılar'ın 15 şehri, 20 kalesi olduğunu yazmış. Manisa'nın yerel tarihi açısından, bunların araştırılması ve incelenmesi lazım.

Yazar: A.Haydar Aksakal..

  "Saruhan Bey'in Horasan Seyyidlerinden olduğu söylenmekte, Bu gün hala Saruhan beyin soyundan gelen, saruhan soyadını taşıyanlar, nedeni bilinmemektedir ki bunlar seyyid olduklarını saklamaktalar"