Yeni sisteme kademeli geçiş
Giriş Tarihi: 2.7.2018 03:35 Son Güncelleme Tarihi: 2.7.2018 06:58
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi, üç ayrı kararnamenin kademeli olarak yürürlüğe girmesi ile hayata geçirilecek. Yeni kabine göreve başlayana kadar mevcut kurum ve bakanlıklar görevlerine devam edecek
24 Haziran seçimleri ile yeni dönemin ilk Cumhurbaşkanı seçilen Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın yemin edip göreve başlaması ile birlikte Türkiye, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'ne resmi olarak geçmiş olacak. Parlamenter sistem ise tarihe karışacak. Sistem değişikliği 2'si KHK, biri Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi olmak üzere üç düzenleme ile yapılacak. KHK'lara konulan yürürlük maddesi sayesinde sistem değişikliği sırasında devlet işleyişinde hiçbir boşluk oluşmayacak. Devletin tümünde geçiş ise hemen değil, yetki karmaşası ve belirsizlik ortaya çıkmaması için kademeli olacak. Önce bakanlıkların kurulması gibi acil düzenlemeler yapılacak. Daha sonra zaman içinde yeni düzenlemeler hayata geçilecek. Cumhurbaşkanlığı, Başbakanlık, AK Parti ve bürokratlar bir süredir yeni sisteme geçiş sağlayacak KHK ve cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile ilgili yaptıkları çalışmaları tamamladı.
ADIM ADIM GEÇİŞ PLANI
Hazırlanan düzenlemelere ve planlamalara göre yeni sisteme adım adım geçiş şöyle olacak:
ÜÇ KARARNAME: Yeni sisteme geçiş üç ayrı kararnamenin kademeli olarak yürürlüğe konması ile gerçekleşecek. Bunlardan ikisi, TBMM'den çıkartılan Yetki Yasası kapsamındaki iki kanun hükmündeki kararnamenin (KHK) yürürlüğe girmesi ile olacak. Üçüncüsü ise Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın yemin edip göreve başladıktan sonra çıkartacağı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi olacak.
BAŞBAKANLIK VE BAKANLIKLAR KALDIRILIYOR: İlk KHK kapsamında Başbakanlık ve Bakanlar Kurulu'na yürürlükteki tüm yasalarda yapılan atıflar kaldırılıyor. Yasalarda Başbakana verilen tüm yetkiler Cumhurbaşkanına aktarılıyor. KHK toplam 800 civarında kanunda 5 bine yakın maddeyi ilgilendiriyor. İkinci KHK ile mevcut bakanlıklar ile teşkilat yasaları kaldırılıyor. BOŞLUK OLMAYACAK: Cumhurbaşkanı yemini öncesinde çıkarılacak bu KHK'lar nedeniyle devlet işleyişinde bir boşluk olmaması için yürürlük maddelerinde önlem alınacak. Yürürlük maddelerinde "Cumhurbaşkanı yemin edip görevine başlayana ve cumhurbaşkanlığı kararnameleri ile yenilerini kuruna kadar mevcut kurum bakanlıklar görevlerine devam eder" şeklinde bir ifade konulacak. İLK CUMHURBAŞKANLIĞI KARARNAMESİ: Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın yemin edip göreve başladığı an ilk işi 16 yeni bakanlık kurulmasına ilişkin Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'ni yayınlamak olacak. Bu kararnamede bakanlıkların kuruluşu gerçekleştirilecek, yeni teşkilat şeması belirlenecek. Bakanlıklara bağlı kurum ve kuruluşlar da bu kararnamelerde yer alacak. KABİNE AÇIKLANACAK: Yeni bakanlıkların kurulmasından sonra Erdoğan, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'nin ilk kabinesini açıklayacak. Bakanların atanması ile ilgili bir süre sınırı bulunmuyor. Ayrıca Erdoğan bakanları toplu değil, ayrı ayrı ataması da mümkün. Ancak 16 bakanın aynı anda atanmasının planlandığı belirtiliyor. KADEMELİ GEÇİŞ: Sisteme geçişte herhangi bir sorun, tıkanma ya da yetki karmaşası yaşanmaması için kademeli bir geçiş olacak. Önce sistemin işleyişine ilişkin ana düzenlemeler yapılacak. Daha sonra da ihtiyaca göre yenilikler devreye sokulacak. Örneğin, Cumhurbaşkanlığı'ndaki ofis sistemi bakanlıklar için de düşünülmüştü. Böyle olunca genel müdürlük, daire başkanlığı gibi makamların da kaldırılması gündeme gelmişti. Ancak bundan vazgeçildi. Sistem oturduktan sonra ihtiyaç halinde böyle bir yapılanmanın tekrar gündeme gelebileceği belirtiliyor. 5 BAKAN YARDIMCISI: Sadece müsteşarlıklar kaldırılacak. Bunun yerine bakan yardımcılığı mekanizması devreye sokulacak. 5'e kadar bakan yardımcısı atanabilecek. MİLLİ İSTİHBARAT BAŞKANLIĞI: Müsteşarlık kaldırıldığı için bazı kurumların da isimleri değişecek. Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) Milli İstihbarat Başkanlığı (MİB), Savunma Sanayi Müsteşarlığı da Savunma Sanayi Başkanlığı olacak. Bu iki kurumun yanı sıra MGK, Genelkurmay Başkanlığı ve Diyanet İşleri Başkanlığı da Cumhurbaşkanı'na bağlanacak.
BAŞBAKANLIK ARŞİVİ CUMHURBAŞKANLIĞI'NA
Yeni sistemde Başbakanlık makamı bulunmayacak. Bu nedenle kurama ait tüm belge ve arşiv Cumhurbaşkanlığına devredilecek. Arşivin taşıma işlemlerinin başladığı da belirtildi.YSK’nın kesin sonuçları açıklaması ile birlikte bu haftadan itibaren yeni sisteme geçişin teknik aşamaları da başlatılacak. Sisteme geçiş teknik olarak üç ayrı aşamada gerçekleştirilecek. Başbakanlık ve Cumhurbaşkanlığında yapılan hazırlık kapsamında, bu hafta önce ‘800 ayrı kanunda yer alan 5 bin civarındaki ‘Başbakanlık ve Bakanlar Kurulu’ ifadeleri ve bu kurumlara yapılan atıfların çıkarılmasını öngören yol temizliği yapılacak. Hükûmetin Meclis’ten aldığı yetki kapsamında yayınlayacağı bu kararnamede, Başbakanın tüm yetkilerinin Cumhurbaşkanına geçmesi de sağlanacak. İkinci kararname ise tüm bakanlıkların teşkilat yasalarını ‘Mülga’ hâle getirecek düzenlemeler içerecek. Bu kararname ile Başbakanlık ve bakanlıkların kapatıldığı öngörülecek. Ancak, devlet yönetiminde bir boşluk yaşanmaması için, yeni bakanlıklar kuruluna kadar, görevlerinin devam edeceğine dair hüküm konulacak. Bunun için kararnamelerin yürürlük maddesinde, önlem içeren, düzenleme yapılacak.
TARİHÎ KARARNAME
Cumhurbaşkanı yemin edip, göreve başladığı anda ise resmen yeni sisteme geçilmiş olacak ve sistemin ilk kararnamesi yayınlanacak. Resmî Gazete’de ‘1 No.lu Cumhurbaşkanlığı kararnamesi’ şeklinde yer alacak bu kararname ile 16 yeni bakanlığın kuruluşu gerçekleştirilecek. Türkiye, yeni sistemle de 1 No.lu kararname ile tanışmış olacak. Ardından da bakan atamalarına ilişkin ‘2 No.lu’ kararname yayınlanacak.
Hükûmet kaynakları, yeni sisteme geçiş sürecine ilişkin tüm planlamaların yapıldığını belirterek, “Mevcut bakanlıkların kapatılıp, yenilerinin kurulması arasında geçecek sürede yarım saatlik bir boşluk bile olmayacak şekilde hazırlık yapıldı. Yenileri kurulup bakan atamaları yapıldıktan sonra, bürokrasideki atamalar başlayacak” dedi. Bürokrasi atamalarında farklı bir sürece geçileceği belirtilirken, hâlen il müdürlerinin bile Cumhurbaşkanının imzasıyla atandığı sistemde sadeleştirmeye gidilecek. Devletteki bin 800 civarındaki kadroya yapılacak atamalarda Cumhurbaşkanının imzası aranıyor. Yeni sistemde, Cumhurbaşkanının bakanlar ve 500 civarındaki üst düzey bürokratı ataması, bakanların altında çalışacak bürokrat atamalarında ise sadece ilgili bakanın imzasının yeterli olması formülü üzerinde duruluyor.
MÜSTEŞARLIK KALKIYOR
Yeni sistemde müsteşarlık sisteminin olmayacağını, bunun yerine sayıları 5’i bulacak bakan yardımcılarının görev yapacağını belirten hükûmet kaynakları, bakanlık teşkilatlarının da ‘Bakan yardımcısı’, ‘Genel Müdürlük’, ‘Daire Başkanlığı’ şeklinde yapılandırılacağını kaydetti. Kamu yönetiminde ‘Müsteşarlık’ sistemi kaldırılacağı için, ‘Müsteşarlık’ şeklinde teşkilatlanan kurumlar da ‘Başkanlık’ olarak adlandırılacak. Bu kapsamda, Cumhurbaşkanlığına bağlı kurumlardan Millî İstihbarat Başkanlığı, Savunma Sanayi Başkanlığı, Diyanet İşleri Başkanlığı, Genelkurmay Başkanlığının yanı sıra, hâlen Başbakanlığa bağlı Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği de yer alacak. Kamu Güvenliği Müsteşarlığı ise lağvedilecek.
Bu arada, Başbakan ile başbakan yardımcılarının makam odalarının bulunduğu Çankaya Köşkündeki tüm resmî evrakların Cumhurbaşkanlığı Külliyesine taşınma işlemlerinin başladığı belirtildi. Ayrıca bazı bakanların da makam odalarındaki özel eşyalarını toplamaya başladıkları öğrenildi.
YORUMLAR