Pentagon'dan yapılan yazılı açıklamada, "ABD ordusu, Başkan'ın talimatı ile, ABD tarafından yabancı terör örgütü olarak tanınan İran Devrim Muhafızları Ordusu Kudüs Gücü'nün Komutanı Kasım Süleymani'yi öldürerek (bölgedeki) ABD personelini korumak için kararlı ve savunma amaçlı bir adım atmıştır." ifadeleri kullanıldı.

Süleymani ve Kudüs Gücü'nün yüzlerce Amerikalının öldürülmesinden sorumlu olduğu ifade edilen açıklamada, "General Süleymani aktif olarak Irak ve bölgedeki Amerikan diplomat ve askerlerine yönelik saldırı planı yapıyordu." saptaması dikkati çekti.

Açıklamada, ayrıca şunlar kaydedildi:

"Süleymani Irak ve Amerikan vatandaşlarının ölmesine ve yaralanmasına yol açan 27 Aralık'taki saldırı dahil son birkaç ay boyunca Irak'taki koalisyon üslerine düzenlenen saldırıları azmettirmişti. General Süleymani, bu hafta ABD'nin Bağdat'taki Büyükelçiliğine yönelik saldırıları da onaylamıştı. Bu saldırı İran'ın gelecekteki saldırılarını caydırma amacıyla düzenlendi. ABD, dünyadaki vatandaşlarımızı ve menfaatlerimizi korumak için gerekli tüm adımları atacaktır."

TRUMP'TAN BAYRAKLI MESAJ
Florida'da tatilde bulunan ABD Başkanı Trump ise Süleymani'nin öldürülmesine ilişkin herhangi bir açıklama yapmazken, Twitter hesabından Amerikan bayrağını paylaşmakla yetindi.

SALDIRIDA 7 KİŞİ ÖLDÜRÜLDÜ
Amerikan AP haber ajansına konuşan Iraklı üst düzey yetkililer ise saldırıda Süleymani'nin yanı sıra Irak'taki Şii milis grubu Haşdi Şabi'nin Komutan Yardımcısı Mehdi el-Mühendis ve örgütün havalimanı protokol görevlisi Muhammed Rıza dahil 7 kişinin hayatını kaybettiğini bildirdi.



Mühendis

Iraklı yetkililer, el-Mühendis'in Bağdat Havaalanına Süleymani'yi karşılamak için bir konvoyla geldiğini ve saldırının ise havaalanının kargo kısmına İranlı komutanın karşılandığı yerde yapıldığını kaydetti.

İsimlerinin açıklanmasını istemeyen yetkililer, Süleymani'nin cesedinin paramparça olduğunu ancak İranlı generalin yüzüğünden tespit edildiğini belirtti.

Reuters haber ajansına konuşan ABD'li yetkililer, Bağdat Havalimanı’nda iki hedefe hava saldırısı gerçekleştirdiklerini doğruladı.

Bağdat'ta füze saldırısı: İranlı komutan öldürüldü

Daha önce de birçok kez suikast girişimi düzenlenen Kasım Süleymani, Devrim Muhafızları'nın İran dışındaki kolunu yönetiyordu. Süleymani’nin Suriye ve Irak'ta kilit rol oynadığı biliniyordu.

HAŞDİ ŞABİ SORUMLULARI ÖLDÜRÜLDÜ

Bağdat’ta havaalanına düzenlenen füze saldırısında, İran yanlısı Haşdi Şabi örgütünün Başkan Yardımcısı Ebu Mehdi el-Mühendis'in öldüğü bildirildi.

Diğer taraftan saldırıda Şii milis gücü Haşdi Şabi Halkla İlişkiler ve Protokol Sorumlusu Muhammed Rıza Cabiri’nin öldürüldüğü bildirildi.

Yerel medya haberlerine göre, Bağdat Havalimanı’na atılan füzelerden birisi Cabiri'nin yurt dışından gelen konuklarıyla birlikte içinde bulunduğu aracı hedef aldı. Cabiri ve aracındaki konukları saldırı sırasında hayatını kaybetti.

İRAN DEVLET TELEVİZYONU DOĞRULADI

İran devlet televizyonu, İran Devrim Muhafızları Ordusu'na bağlı Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani ve Haşdi Şabi Başkan Yardımcısı Ebu Mehdi el-Mühendis'in, ABD'nin Bağdat Havaalanı'nda araçlarına düzenlediği füze saldırısında öldürüldüğünü doğruladı.

Saldırının ABD helikopterleri tarafından gerçekleştirildiği de belirtildi.

Pentagon'daki açıklamada "Süleymani Irak ve Amerikan vatandaşlarının ölmesine ve yaralanmasına yol açan 27 Aralık'taki saldırı dahil son birkaç ay boyunca Irak'ta düzenlenen saldırıları azmettirmişti. General Süleymani, bu hafta ABD'nin Bağdat'taki Büyükelçiliğine yönelik saldırıları da onaylayan isimdi. Bu saldırı İran'ın gelecekteki saldırılarını caydırma amacıyla düzenlendi" ifadeleri kullanıldı.

Saldırıda 7 kişi öldü

Associated Press'e konuşan Iraklı üst düzey yetkililer ise saldırıda Süleymani'nin dışında  Şii milis grubu Haşdi Şabi'nin Komutan Yardımcısı Mehdi el-Mühendis ve örgütün havalimanı protokol görevlisi Muhammed Rıza dahil 7 kişinin daha hayatını kaybettiğini açıkladı.

Fotoğraf: Mehdi el-Mühendis - AA 

Trump'tan 'bayraklı mesaj' 

ABD Başkanı Donald Trump ise olayla ilgili resmi bir açıklama yapmadı ama Pentagon'un açıklamasından dakikalar sonra Twitter'dan Amerikan bayrağını paylaştı

İran'da acil toplantı

İran ve Devrim Muhafızları'nın Süleymani'nin ölümünü doğrulamasının ardından acil toplanma kararı aldı.

İran'dan ilk tepki

İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif ise Süleymani'yi öldürmenin çok tehlikeli bir adım olduğunu ve olası sonuçlarından ABD'nin sorumlu olacağını açıkladı.

Fotoğraf: Kasım Süleymani - AA 

İran Devrim Muhafızları Komutanı Rızai: "ABD'den acı bir intikam alacağız
İran Devrim Muhafızları Ordusu komutanlarından Muhsin Rızai ise Kasım Süleymani'nin intikamını alacaklarını kaydetti. 

İran Devrim Muhafızları Ordusu Eski Genel Komutanı Muhsin Rızai, Twitter hesabından paylaştığı mesajında "Kasım Süleymani, şehit kardeşlerine katıldı ancak ABD'den acı bir intikam alacağız" ifadelerini kullandı. 

İran'da 3 günlük yas

İran'ın dini lideri Hamaney, Süleymani'nin öldürülmesinin ardından ülkede 3 günlük yas ilan etti. Hamaney ayrıca Süleymani'nin öldürülmesinin ardından 'şiddetli intikam' yemini etti.

İran'ın efsane komutanıydı! Kasım Süleymani kimdir?

Amerika, Irak Uluslararası Bağdat Havalimanı'nda Haşdi Şabi konvoyuna füze saldırısı düzenlendi. Saldırıda,efsane komutan olarak da bilinen İran Devrim Muhafızları Ordusu'na bağlı Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani hayatını kaybetti. Iraklı yetkililer, saldırıda toplam 7 kişinin hayatını kaybettiğini belirtti. Peki, Kasım Süleymani kimdir, neden önemli bir figürdü?

İran'ın askeri gücünün en ekili isimlerinden biri olan Kasım Süleymani Amerika'nın Bağdat Havalimanı yakınlarında füze saldırısı sonucu hayatını kaybetti.

Kasım Süleymani neden öldürüldü? 10 soruda Kasım Süleymani gerçeği!

İran Devrim Muhafızlarının Komutanı ve Hamaney'in Ortadoğu'daki kılıcı Kasım Süleymani, ABD'nin saldırısıyla öldürüldü. Süleymani İran'ın yurt dışındaki operasyonlarının kilit ismiydi. İran, ABD'ye ait üslerin bölgede hedef alınacağını ifade etti. Peki yaşanan bu gelişme Ortadoğu'da nasıl bir yankı uyandıracak ve bölgesel gelişmeleri nasıl etkileyecek. SETA araştırmacısı Talha Köse, Süleymani'nin öldürülmesi ve beraberinde yaşanabilecek gelişmeleri değerlendirdi. İşte Talha Köse'nin açıklamal

Yaşanan bu saldırı sonrasında ABD'nin Ortadoğu'daki askeri varlıklarının açık bir hedef haline geleceği ifade ediliyor. İran, ABD'ye bir misillemede bulunabilir mi?
Bu saldırı sonrası İran ABD'yi, İsraili veya Suudi Arabistanı doğrudan hedef alabilir. Daha muhtemel hedef ABD üsleri olabilir ancak her halükarda gerilimi daha da artıracak ve doğrudan çatışmaya sürükleyebilecek bir potansiyel mevcut

ABD ve İran arasında ekonomik ambargolar üzerinden de ciddi bir problem vardı. Bu yeni gelişme bölgede ekonomik olarak nasıl yankı uyandıracak?
Gelişme bölgede ekonomiyi çok olumsuz etkileyecektir. Zaten Irak'ya devam eden protestolar ve ekonomik gerilemeler ve İran'a yönelik ambargo ekonomi ve ticareti olumsuz etkilemişken şimdi bölgeselleşen kriz daha da olumsuz bir dönüşüme ve daha derin ekonomik problemlere neden olacaktır. Petrol fiyatlarının hızla artmasını bekleyebiliriz. Körfez de bir sıcak çatışma ise diğer petrol üreticisi ülkelerin ihracat kapasitesini kısıtlayacaktır. Özellikle gelişmekte olan ülkeler bu durumdan daha fazla etkilenecektir. Türkiye'nin İran ve Irak ile olan ticareti de olumsuz etkilenecektir.

ABD Başkanı Trump daha önce yaptığı açıklamalarda Suriye ve Irak'tan ABD ordusunun tamamen çekileceğini açıklamıştı. Bu yaşanan yeni gelişme sonrasında ABD bölgeden çekilme planlarını rafa mı kaldıracak?

Bu olaydan sonra eğer İran geri adım atmazsa, ki İran'ın böyle bişey yapacağını sanmıyorum, ABD'nin bölgeden çekilmezi zorlaşmıştır. Bölgedeki askeri varlığını artırmak durumunda olacağı yeni bir döneme girdik.

Bu olaydan sonra eğer İran geri adım atmazsa, ki İran'ın böyle bişey yapacağını sanmıyorum, ABD'nin bölgeden çekilmezi zorlaşmıştır. Bölgedeki askeri varlığını artırmak durumunda olacağı yeni bir döneme girdik.

Kasım Süleymani kimdir?

Kasım Süleymani neden önemli bir isimdi? Ölümü hangi dengeleri değiştirecek? Hangi gelişmeler onun adını ön plana çıkardı? Yüksek lisans ve doktora çalışmalarını Leiden Üniversitesi İran Çalışmaları bölümünde tamamlayan İstanbul Medeniyet Üniversitesi öğretim üyesi Dr. Serhan Afacan, Kasım Süleymani ile ilgili şu analizi kaleme almıştı:

ABD’nin 11 Eylül 2001 terör saldırılarının ardından Afganistan ve Irak işgallerine girişerek Orta Doğu’da istikrarsızlığı yaymasını müteakip İran’da adını en sık duyuran kişilerden biri Kasım Süleymani olmuştu

İran’da Rafsancani ve Hatemi ile geçen 90’lar boyunca kurumsal yapısı tartışılan Devrim Muhafızları, 2000’lerde varlık nedenini dosta düşmana ispat edecek çeşitli fırsatlar buldu ve bunu da sonuna kadar kullandı. Kasım Süleymani de bu sürecin önemli bir parçasıydı.

İlk olarak, 11 Eylül’den hemen sonra, dönemin ABD yönetimince Irak ve Kuzey Kore ile beraber “şer ekseni”ne dahil edilerek hedefe konulan İran, yer yer haklı, yer yer de histeri boyutuna varan saiklerle, büsbütün bir güvenlik devletine dönüştü. İkinci olarak, İran’da Haşimi Rafsancani ve Muhammed Hatemi ile geçen 90’lar boyunca kurumsal yapısı tartışılan Devrim Muhafızları, 2000’lerde varlık nedenini dosta düşmana ispat edecek çeşitli fırsatlar buldu ve bunu da sonuna kadar kullandı. Süleymani de bu sürecin önemli bir parçası. Öyle ki onun adı muhafazakâr kanatta zaman zaman, 2021 yılında yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimleri için dahi geçiyor. Dahası Süleymani’nin destekçileri, onu ülkenin önemli muhafızlarından ve sınır dışı direniş hattının bekçilerinden biri olarak görüyorlar. Ülkede bu önemli figüre karşı olanlar için ise o hapsedildikleri bir dünyanın kapısındaki muhafızlardan biri. Süleymani’nin uzun yıllar sonra 1 Ekim akşamı İran’da bir televizyon kanalında yayımlanan röportajda yaptığı değerlendirmeler, onun konumu ve olaylara bakışı konusunda önemli fikirler veriyor.

İSRAİL-LÜBNAN SAVAŞI

2006 yazında İsrail Lübnan’a saldırdı ve İsrail-Lübnan savaşı patlak verdi. ABD’de dönemin Bush yönetiminin ve özellikle Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice’ın İsrail’in saldırganlığını desteklemesinin bölge için ironik sonuçları oldu. Savaşın sürdüğü haftalarda, bir üniversite öğrencisi olarak bölgeyi gezmek üzere çıktığım seyahatte, Lübnan-Ürdün-Suriye hattında yaşananlara bizzat tanıklık etmiştim. Bu süreçte gözlemlediğim birkaç husus özellikle çarpıcıydı: Diğer birçok Arap lider gibi, Mısır’da dönemin Devlet Başkanı Hüsnü Mübarek ve Ürdün’de Kral Abdullah, süreçteki İran etkisinden dolayı çekimser bir tutum takınıyorken, bu tavır halkın bir kısmında önemli rahatsızlıklara neden oluyordu. Diğer yandan İran, biraz da dönemin İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad’ın popülist karakteri nedeniyle, süreçte öne plana çıkmıştı ve özellikle Suriye sokaklarında Esed-Nasrallah-Ahmedinejad üçlüsünün posterlerini her yerde görmek mümkündü. Diğer bir ifadeyle, savaş Hizbullah’a ve ona verdiği destek nedeniyle İran’a bölgede önemli bir prestij getirmişti. Fakat sonraki gelişmeler bunun İran ve bölge açısından sorunlar barındırdığını ortaya çıkardı.

Süleymani’nin röportajı (süresinden dolayı ve biraz da Altı Gün Savaşı’na telmihen) Otuz Üç Gün Savaşı olarak da bilinen bu savaşı konu alıyor. Savaşın arka planı, çıkış nedeni ve çıktıktan sonraki süreçle ilgili konulara değinen Süleymani’nin anlattıkları, İran’ın olaya bakışının bilindik yönlerini içerse de, bölgedeki güncel duruma ilişkin belirli göndermeler barındırıyor. Süleymani’nin üzerinde durduğu birinci nokta, savaşı çıkaran tarafın Hizbullah olmadığı. Zira İsrail Lübnan’a saldırdığında, (bundan kısa süre önce iki İsrail askerini kaçırmış olan) Hizbullah bazı Arap ülkeleri tarafından savaşa neden olmakla suçlanmıştı. Süleymani ise eldeki kanıtların ve bizzat İsrail tarafından yapılan açıklamaların bunun aksini kanıtladığını iddia ediyor. Süleymani’ye göre, 2006 yılında İsrail Hizbullah’ı gafil avlamak amacıyla bir süredir hazırlık yapmaktaydı ve asker kaçırma eylemi, savaş çıkarmak şöyle dursun, bilakis planladığından erken harekete geçmek durumunda bırakarak İsrail’i başarısızlığa uğratmıştı. Süleymani bu noktayı, savaşın ilk haftasında duruma ilişkin rapor vermek amacıyla İran’a çağırılarak Meşhed’de görüştüğü İran Devrim Rehberi Ali Hamaney’in ifadelerine dayandırıyor. Süleymani’nin savaşın gidişatına ilişkin gözlemlerini dinleyen Hamaney, Hizbullah’ın hamlesinin İsrail’in planını bozduğunu söyler. Elinde bu yönde bir istihbarat verisi olmayan Süleymani bunu Hamaney’in ferasetine bağlar. Daha sonra bölgeye dönerek görüşmeyi Hasan Nasrallah’a aktaran Süleymani, İsrail askerlerini kaçırdıkları ve savaşa neden oldukları hissinden dolayı rahatsızlık duyan Nasrallah’ın,bu ifadeleri “ilahî ve gaybî” sözler olarak değerlendirdiğini ve rahatladığını kaydediyor.

Süleymani’nin röportajda üzerinde durduğu diğer bir konu da İran’ın savaş sürecine bakışı. Kudüs Ordusu Komutanı’na göre İran’ın bu savaşa ilişkin bakışını belirleyen üç unsur vardı: ABD’nin Irak ve bölgedeki varlığı ve saldığı korku; Arap ülkelerinin İsrail yanlısı tavrı, gizlice İsrail’i desteklemeleri, Lübnan’ın güneyinde demografiyi değiştirme projesine arka çıkmaları ve İsrail’in savaşı fırsat bilerek Hizbullah’tan bütünüyle kurtulmayı amaçlaması. Dolayısıyla Süleymani’ye göre İran’ın süreçteki dahli, Lübnan’ın içişlerine müdahale etmeyi değil, bu planların önüne geçmeyi amaçlıyordu. Süleymani İran’ın verdiği desteğin mahiyeti konusunda ise Hizbullah’a verilen manevi desteğin yanı sıra teçhizat ve para yardımından bahsediyor. Süleymani’nin bu açıklamaları, her ne kadar bölge politikasını büyük oranda bu tarz müdahalelere bağlamış olan İran açısından bir anlam ifade etse de, İran’ın bir bütün olarak bölgeye yaklaşımı hesaba katıldığında ikna edici durmuyor. Zira İran’ın 2000’lerin başında ve halihazırda Lübnan, Irak, Suriye ve Yemen’deki varlığı Süleymani’nin çizdiği çerçevenin çok daha ötesinde ve kapsamlı boyutlar içeriyor.

Beklendiği üzere, Süleymani’nin anlatısında Ali Hamaney’in liderliğine özel bir vurgu var. Hamaney’in süreci somut istihbarî bilgilerin de ötesinde değerlendirdiğini savunan Süleymani, savaş henüz başlamış ve Lübnan’ın güneyinden başlayarak çeşitli yerlerinde binalar yerle bir oluyorken, Hamaney’in Meşhed’deki söz konusu görüşmede, bu savaştan çıkacak zaferin Hicretten sonra Medine’deki ilk yıllarda meydana gelen ve Müslümanlar lehine sonuçlanan Hendek Savaşı zaferi gibi olacağını söylediğini kaydediyor. Bu görüşmenin olduğu tarihte ufukta herhangi bir zafer belirtisi görmediğini belirten Süleymani, Hamaney’in bu değerlendirmesinin de takvadan kaynaklı bir ferasete dayandığını savunuyor. Süleymani ayrıca Hizbullah’a destek konusunda Tahran’daki bütün yetkililerin görüş birliğinde olduğunu savunuyor ve bunun bütüncül olarak “Kutsal Direniş” yaklaşımına dayalı olduğunu belirtiyor.

Kasım Süleymani’nin değerlendirmeleri dikkatle takip edildiğinde, savaş sürecine bakışının mezhepçi bir yaklaşım taşıdığı görülür. Örneğin Süleymani, savaşın ilk günlerindeki gözlemlerini aktarırken, Lübnan’da Şii köyleri bombalanırken hemen yakınındaki Hıristiyan ya da Sünni köylerinde insanların nargile içecek kadar rahat olduğunu belirtiyor. Süleymani’nin Arap devletlerinin sürece ilişkin tavrı konusundaki yaklaşımı ise son derece eleştirel. Bir diğer konu da İran’da geniş halk kesimlerinin sürece bakışı, ki Süleymani bu konuda neredeyse tek kelime dahi etmiyor. İran’da geçim sıkıntısından şikayetçi kesimler arasında, devletin sınır ötesi operasyonlar için yaptığı masraftan rahatsızlık duyan, kayda değer bir kitlenin olduğu biliniyor.

Süleymani’nin “hayatını verdiğini” söylediği “Kutsal Direniş”, birçok İranlı açısından pek bir anlam taşımıyor. Bu sebeple, ondan bir siyasi kurtarıcı ya da lider çıkarma uğraşları nasıl sonuç verir, bilinmiyor.

İsrail’in bölgedeki saldırganlığının açık örneklerinden biri olan 2006 savaşının ardından bölgedeki fasit daire daha da karmaşık bir hal aldı. Bir yandan Hizbullah’ı çökertmek isteyen İsrail bunu başaramazken, diğer yandan İran bu savaş vesilesiyle bölgedeki güç ve prestijini artırdı. Fakat diğer yandan İran, birkaç sene sonra Suriye’deki savaşta da aktif taraflardan biri haline gelerek bölgede kendi imkân ve kapasitelerini zorlayan bir sürece girdi. İran’ın (Süleymani’nin baş aktörlerinden olduğu) bu süreci ilanihaye sürdürmesi imkânsız. ABD’nin doğrudan ya da dolaylı şekilde zeminini hazırladığı bu sürecin ardından İran’ı bölgeden çıkarmak istediği görülüyor; ama bunun kolay olmayacağı da aşikâr.

Kasım Süleymani’yi dinlerken, anlattıklarının ülkesinde ancak sayısı azalmakta olan bir kitleye anlamlı geleceğini görmemek imkânsız. İranlılar ülkelerinin dış politikasının ve güvenlik yaklaşımının rasyonelleşmesini bekliyor. Süleymani’nin “hayatını verdiğini” söylediği “Kutsal Direniş” birçok İranlı açısından pek bir anlam taşımıyor. Bu nedenle, ondan bir siyasi kurtarıcı ya da lider çıkarma uğraşları sonuç vermeyecektir. Belki de muhafazakârlar Süleymani’yi geçiş döneminde bir vitrin malzemesi olarak kullanıyorlar; süreç tamamlandığında ise Süleymani ve emsalleri eski bir paradigmanın muhafızları olarak anılır hale gelecekler.

İran'da 3 günlük yas

İran'ın dini lideri Hamaney, Süleymani'nin öldürülmesinin ardından ülkede 3 günlük yas ilan etti. Hamaney ayrıca Süleymani'nin öldürülmesinin ardından 'şiddetli intikam' yemini etti.